Εντατικό Εκπαιδευτικό Εργαστήριο "Εστιασμένη στο τραύμα γνωσιακή - συμπεριφοριστική θεραπεία" (Trauma-Focused Cognitive Behavioral Therapy; TF-CBT)

Η Εταιρεία Γνωσιακών Συμπεριφοριστικών Σπουδών διοργανώνει εντατικό Εκπαιδευτικό Εργαστήριο με θέμα "Εστιασμένη στο τραύμα γνωσιακή - συμπεριφοριστική θεραπεία" σε ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες και αξιοποίησή της σε ευάλωτους ή τραυματισμένους πληθυσμούς παιδιών και εφήβων από διάφορους τύπους τραύματος (κακοποίηση, φυσικές καταστροφές κ.ά).

Στο Εργαστήριο θα παρουσιαστεί η εστιασμένη στο τραύμα γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία, σύμφωνα με το θεραπευτικό πρωτόκολλο των Cohen, Mannarino & Deblinger (2006) και την προσαρμογή του στη θεραπεία ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων (Goldbeck et al., 2016; Unterhitzenberger & Rosner, 2016; Unterhitzenberger et al., 2015).

Η εστιασμένη στο τραύμα γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία είναι μία εμπειρικά και ερευνητικά τεκμηριωμένη ως προς την αποτελεσματικότητά της θεραπευτική προσέγγιση σχεδιασμένη να βοηθήσει παιδιά, έφηβους (3-18 ετών) και τους γονείς/ φροντιστές τους να ξεπεράσουν δυσκολίες και συμπτώματα σχετικά με το τραύμα. Είναι ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό μοντέλο, σχεδιασμένο να μειώσει τις αρνητικές συναισθηματικές και συμπεριφορικές αντιδράσεις μετά από σεξουαλική κακοποίηση, ενδοοικογενειακή βία, τραυματική απώλεια και άλλα τραυματικά γεγονότα, όπως οι φυσικές καταστροφές και έχει προσαρμοστεί επιτυχώς ώστε να καλύπτει τις ανάγκες διαφορετικών πληθυσμών από διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια σε ΗΠΑ, Ευρώπη, Ζάμπια, Κονγκό, Τανζανία, Καμπότζη, Ιαπωνία και Ιορδανία. Επίσης, μπορεί να εφαρμοστεί από ένα ευρύ φάσμα ειδικών ψυχικής υγείας μετά από κατάλληλη εκπαίδευση. Είναι ευέλικτο στη χρήση και έχει εφαρμογή όχι μόνο στη θεραπεία αλλά και στην πρόληψη του PTSD.

Οι γενικότεροι στόχοι της TF-CBT είναι η μείωση των αρνητικών συναισθημάτων και συμπεριφορικών αντιδράσεων των παιδιών/ εφήβων στο τραύμα, η αναδόμηση δυσλειτουργικών και μη βοηθητικών πεποιθήσεων και αποδόσεων σχετικών με την τραυματική εμπειρία, η παροχή υποστήριξης και δεξιοτήτων για βοήθεια προς τους γονείς (στην περίπτωση των ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων το ρόλο του γονέα αναλαμβάνει ένας φροντιστής από τη δομή φιλοξενίας) ώστε να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις δικές τους σχετικές με το τραύμα συναισθηματικές δυσκολίες και να μπορέσουν να αντιδράσουν αποτελεσματικά στις δυσκολίες των παιδιών/ εφήβων.

Περιγραφή του προγράμματος:
Στο εντατικό εκπαιδευτικό εργαστήριο θα παρουσιαστεί το προαναφερθέν θεραπευτικό πρότυπο προσαρμοσμένο στις ανάγκες των ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων. Το παιδί και το σημαντικό πρόσωπο φροντίδας παίρνουν μέρος στην αρχή της θεραπείας με χωριστές συνεδρίες και προς το τέλος της παρέμβασης πραγματοποιούνται κάποιες κοινές. Οι Cohen et al., (2006) προτείνουν 12-16 συνεδρίες για όλο το πρόγραμμα παρέμβασης.

Η παρέμβαση αποτελείται από τις παρακάτω ενότητες, οι οποίες θα συζητηθούν εις βάθος:

Ψυχοεκπαίδευση και προαγωγή των δεξιοτήτων διαπαιδαγώγησης των σημαντικών προσώπων φροντίδας
Τεχνικές χαλάρωσης
Συναισθηματική ρύθμιση
Γνωστική επεξεργασία Ι
Αφήγηση τραύματος
Γνωστική επεξεργασία ΙΙ
Αντιμετώπιση in-vivo των ερεθισμάτων που συνδέονται με το τραύμα (triggers)
Κοινή συνεδρία παιδιών-σημαντικών προσώπων φροντίδας (κινητοποίηση τους ως συνθεραπευτές)
Προαγωγή εμπιστοσύνης για το μέλλον & ενίσχυση ασφάλειας

Το Εργαστήριο απευθύνεται: Σε ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Θα δοθεί προτεραιότητα σε όσους εργάζονται ήδη με ευάλωτους πληθυσμούς παιδιών/ εφήβων.

Επιστημονικά υπεύθυνη Εργαστηρίου: Αναστασία Καλαντζή – Αζίζι ,
ομ. Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ, Επιστ. υπεύθυνη ΙΕΘΣ, συντονίστρια της Ομάδας Τραύματος του ΙΕΘΣ

Συντονισμός Εργαστηρίου: Θεοδώρα Αναστασίου ,
Ψυχολόγος, MSc, Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας Παντείου Παν/μίου, συν-συντονίστρια της Ομάδας Τραύματος του ΙΕΘΣ, εκπαιδευμένη στη CBT και στο TF-CBT

Μέθοδος και υλικό: Στη διάρκεια του Εργαστηρίου θα διεξαχθούν παιχνίδια ρόλων και βιωματικές τεχνικές.

Διάρκεια Εργαστηρίου: 25-26 Μαϊου 2024, 10.30 – 15.30.

Τρόπος διεξαγωγής: Το Εργαστήριο προσφέρεται για ταυτόχρονη εξ αποστάσεως και δια ζώσης παρακολούθηση στην Εταιρεία Γνωσιακών Συμπεριφοριστικών Σπουδών (Γλάδστωνος 10, πλατεία Κάνιγγος, Αθήνα). Η υλοποίηση των δια ζώσης συναντήσεων θα είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας και υπάρχει το ενδεχόμενο, ανάλογα με την πορεία της πανδημίας το Εργαστήριο να γίνει αποκλειστικά μέσω τηλεδιάσκεψης.

Δηλώσεις συμμετοχής: μέχρι τη Δευτέρα 20 Μαϊου 2024 με τη συμπλήρωση της ηλεκτρονικής φόρμας .

Κόστος συμμετοχής: 100 ευρώ

Θα χορηγηθεί βεβαίωση παρακολούθησης. Μετά την ολοκλήρωση του Εργαστηρίου, θα υπάρξει η δυνατότητα εποπτείας ή/ και βιωματικών ομάδων επαγγελματικής ανάπτυξης ανάλογα με τις ανάγκες των συμμετεχόντων.

Βιβλιογραφία:

Cohen, J. A., Mannarino, A. P., & Deblinger, E. (2006). Treating trauma and traumatic grief in children and adolescents. New York: Guilford Press.
Goldbeck, L., Muche, R., Sachser, C., Tutus, D., Rosner, R. (2016). Effectiveness of Trauma-focused Cognitive Behavioural Therapy (Tf-CBT) for children and adolescents: a randomized controlled trial in eight German mental health clinics. Psychotherapy and Psychosomatics, 85, 159-170.
Unterhitzenberger, J., Eberle-Sejari, R., Rassenhofer, M., Sukale, T., Rosner, R., & Goldbeck, L. (2015). Trauma-Focused Cognitive Behavioral Therapy with Unaccompanied Refugee Minors: A Case Series. BMC Psychiatry 15:260.
Unterhitzenberger, J. &Rosner, R. (2016). Case report: manualized trauma-focused cognitive behavioral therapy with an unaccompanied refugee minor girl. European Journal of Psychotraumatology, 7: 29246.
Αναστασίου Θ. (2018), Γνωσιο-συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις του τραύματος σε παιδιά/ έφηβους πρόσφυγες. Προσαρμογή & πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος TF-CBT σε ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες στην Ελλάδα. ΙΕΘΣ.
Kalantzi – Azizi A. & Anastasiou T., (2017) Presentation of an online programme for children refugees: pilot study in Greece. European Journal of Psychotraumatology, 1351197.
Αναστασίου Θ. (2016). Η καταλληλότητα της εστιασμένης στο τραύμα γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων PTSD στους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες, Journal Club, Εταιρεία Γνωσιακών – Συμπεριφοριστικών Σπουδών (αναζήτηση σε ηλεκτρονική μορφή στο info@cbt.edu.gr).
Καλαντζή-Αζίζι Α., Αναστασίου Θ., Στριγγάρη Δ., Βλασσοπούλου Α. (2017). «Ανήλικοι Πρόσφυγες: Οι δράσεις της Ομάδας Τραύματος του ΙΕΘΣ». Περιοδικό Νέα Υγεία. Τεύχος 98.

Σημαντική επισήμανση: Όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με το μοντέλο CBT, παρακαλούνται να αναζητήσουν τις βασικές θεωρητικές γνώσεις μέσω της κάτωθι βιβλιογραφίας:

D. Westbrook, H. Kennerly, J. Kirk (2012). Εισαγωγή στη γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία. Επιμέλεια Α. Καλαντζή – Αζίζι, Κ. Ευθυμίου. Εκδόσεις Πεδίο.
Βαρβέρη Χ. (2016). Μετατραυματική διαταραχή στρες σε παιδιά και εφήβους, σελ. 411-459. Γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία παιδιών και εφήβων: Θεωρία και πράξη, Α. Kαλαντζή-Αζίζι & Α. Σοφιανοπούλου, επιστ. Επιμ. Αθήνα: Πεδίο.
Καλαντζή-Αζίζι Α. & Καραδήμας Ε. (2005) Ερμηνευτικά μοντέλα της μετατραυματικής διαταραχής άγχους: Η γνωσιακή-συμπεριφοριστική προσέγγιση, Ψυχιατρική, 16 (2), 137-153.